Tower Hill Meerhout - Geschiedenis en Anekdoten

TOWER HILL – Estate with a History Of: het Meerhoutse “Kasteeltje v an den Egyptenaar”…

Geschiedenis en anekdoten …

TOWER HILL

HEEMKUNDIGE KRING MEERHOUT

HEEMKUNDIGE KRING

‘ TOWER HILL ’: het Meerhoutse “Kasteeltje van den Egyptenaar” …

En inderdaad: het kasteeltje aan de Heikant in Meerhout (verbindingsweg naar Geel) heeft een toch wel merkwaardige geschiedenis . En het is wel degelijk gebouwd door een Egyptenaar. Het was Ahmed Hassan M. ESMAT (  1916 – 1966), een wel bijzonder iemand. Dhr. Esmat was o.a. een vriend en studiegenoot van de latere Egyptische president Abdel NASSER (  1918 – 1970), vanaf midden jaren ’50 een van de meest invloedrijke Arabische leiders uit de twintigste eeuw. Afkomstig uit Alexandrië, studeerden ze beiden in Cairo, maar hun wegen liepen wel in andere richtingen… Hassan Esmat kwam terecht in de scheepvaart, als reder of als ‘Kapitein ter Lange Omvaart’. En in die omvaart kwam hij vele malen in Antwerpen. Zoals dat gaat ontmoette hij daar ook vrouwelijk schoon, waaronder Mevrouw Maria Maas. Maria-Henrietta Maas (  1922 – 2011) was, naar verluid, een dochter uit een welgestelde Nederlandse familie, die in de Belgische grensstreek (Arendonk) een aantal sigarenfabriekjes uitbaatte. Haar familie vond niet dat dochters hoefden te studeren, maar als vrijgevochten freule trok ze naar Antwerpen om daar een opleiding als verpleegster, en nadien vroedvrouw, te volgen. Na wat avontuurlijke ondernemingen in Saoedi-Arabië, waar vrijgevochten vrouwen niet zo erg werden gewaardeerd, keerde het paar terug naar België; naar de Kempen, meer bepaald naar Meerhout. Hier hadden zij een schitterend koopbaar bouwpand ontdekt, waarop begin jaren 1960 het huidige “kasteeltje” werd opgetrokken. De geschiedenis van de bouw is merkwaardig. De oorspronkelijke plannen – die nog steeds bestaan en dateren van 1964 – vertoonden immers het spiegelbeeld van het huidige L-vormige gebouw. Dit betekende echter dat de noorden- en oostenwind vrije toegang hadden tot de achterliggende terrassen. De effectieve bouw heeft dit echter – gelukkig – omgedraaid.

1

Bovendien had het landhuis diverse bijzonderheden. De meerdere toiletten inbegrepen telde het, naast de prominente toren, niet minder dan 33 kamers of kamertjes. Hieronder 9 slaapkamers en meerdere badkamers, alsook verborgen kluizen en een geheim “verborgen” vertrek , voorzien als mogelijke schuilplaats in geval van onheil … Het lijkt een subtiele referentie naar de Egyptische geschiedenis met – net zoals in de piramiden – verborgen kamertjes en ruimtes. Het meeste hiervan is behouden. De kluizen zijn weliswaar verdwenen, maar sporen ervan zijn nog steeds terug te vinden, en het “verborgen kamertje”, keurig weggeborgen in het huis en haast onvindbaar, bestaat nog steeds.

2

Het oorspronkelijke gebouw kreeg de naam “ Tower Hill ”, mogelijk uit liefde voor Engeland en Londen, maar misschien ook gewoon omwille van het imposante torentje en de prominente achterliggende Kempische zandheuvel in de tuin ( ). Hoedanook, het is een merkwaardig petit- chateau of “landhuis” (zoals het in de Meerhoutse gemeenteregisters beschreven is), met een aantal Egyptische accenten en verwijzingen, duidelijk zichtbaar in het gebouw. Men treedt binnen in de toren via een majestueuze trap naar – in feite – de eerste verdieping. De beeltenis van een farao (Chefren?) en de piramides van Gizeh zijn er nog altijd te zien, gebeiteld in een arduinen steen boven de inkomdeur. Die inkomdeur vermeldt binnenin ook nog altijd de naam.

Daarbinnen was er, zuidelijk van de toren, een redelijk indrukwekkende ontvangstruimte: de “ridderzaal” (ca. 100 m 2 ), met o.a. een origineel Oosters tapijt van meer dan 40 m 2 , Meerhoutse emblemen in de dominerende open-haard en meubelstukken uit de 16 de eeuw (!). Daarnaast bood het gebouw onderdak aan onder meer een kleinere living – voor dagelijks gebruik – , een bibliotheek en een bovenverdieping met de diverse slaapvertrekken, een rooksalon en bureelruimte. Achteraan buiten waren er terrassen met uitzicht op de bossen en achterliggende zandheuvel. Op de gelijkgrondse verdieping waren ook o.a. paardenstallen voorzien, zoals het de elite paste. Ze zijn er echter nooit gekomen.

Slechts 6 maanden na hun intrek in de, nog onvoltooide, woning is Hassan Esmat in 1966 overleden.

De onfortuinlijke weduwe, Maria Maas, stond er met drie kinderen (Lily, Carl en Paul) helemaal alleen voor. Hulp kwam er echter van de man die nog altijd bezig was aan de – schitterende – schrijnwerkerij van het gebouw: Frans Praets, afkomstig uit Olmen (Spreedonken). Van de afwerking van de massief eikenhouten schrijnwerkerij van het ganse kasteeltje heeft hij zijn levenswerk gemaakt. Ook nu nog is het meeste daarvan behouden.

3

Het gebouw vertoonde ook diverse – voor die tijd – simpelweg revolutionaire technische snufjes. Niet alleen elektrische relais-schakelaars aan elke belangrijke binnendeur, die met een simpele druk op de knop alle lichten binnen of buiten deden aangaan (o.a. tegen eventuele inbrekers), maar ook een volledig binnenshuis-intercomsysteem ten behoeve van een van de gehoorgestoorde kinderen, of een volwaardige keukenlift tussen de verschillende verdiepingen. De opvallende toren van het gebouw biedt een schitterend uitzicht over de nieuwe meanders van de Grote Nete. Achter het gebouw grenst een groot natuurlijk bosgebied. In 1975-76 kwam het pand in eigendom van Dhr. Huybrechts, een gefortuneerde juwelier uit Geel. Hij was ook een van de eerste toonaangevende bouwers van ‘staande klokken’ in de Kempen; op dat ogenblik een van de gegeerde items voor elke Vlaamse familie. De grote living (“ridderzaal”) van het kasteeltje deed dienst als toonzaal voor de staande klokken, de benedenverdieping voor ‘hangklokken’. Het is ook hier dat, naast een uitvoerige wijnkelder, een nieuwe conciërge -woning werd uitgebouwd – ter vervanging van de oorspronkelijk geplande paardenstalling. Dhr. Huybrechts heeft de authenticiteit zoveel mogelijk bewaard, maar heeft ook getekend voor de huidige parkaanleg van de tuin van Tower Hill. Deze herbergt nu blijkbaar een van de grootste collecties van rododendrons en azalea’s van Vlaanderen (meer dan zowat 200 soorten), vele door hem persoonlijk gecollectioneerd in Engeland en Wales; of zelfs persoonlijk gekweekt. Het geeft een schitterende bloei in april-mei van elk jaar. Daarnaast zijn er diverse zeldzame park-exemplaren te vinden als Magnolia Cobus of de bijzondere Grandiflora, met bloemen tot wel 30 cm (naar verluid maar een drietal exemplaren in Vlaanderen te vinden), alsook merkwaardige Amerikaanse sequoia ’ s en vele meer.

4

5

De rest van de geschiedenis van het Tower Hill domein leest bijna als een sprookje. In de periode van het bestaan als klokken-toonzaal werd het pand beheerd door het jonge, net gehuwde, conciërge echtpaar Dhr. en Mevr. Bogaerts-Aerts (periode 1977 - 1986). Zo’n twintig -dertig jaar later, in 2008, verwierven – inmiddels – professor Bogaerts en zijn echtgenote Julienne Aerts het pand als hun persoonlijke eigendom. Zowat het verhaal van “ upstairs-downstairs ”… Professor Walter Bogaerts was niet alleen Gewoon Hoogleraar aan de KU Leuven, maar een tijdlang ook gasthoogleraar aan de UGent en CEO van het nucleaire bedrijf Belgoprocess in Dessel. Vooral was hij echter ingenieur, en het ganse gebouw werd technisch grondig gerenoveerd, met alle moderne isolatie-maatregelen. In totaal telt het pand (alle kleine ruimtes meegeteld), zoals gezegd, momenteel 33 kamers of kamertjes en een totaal van niet minder dan 49 ramen. Isoleren hiervan heeft een niet onbelangrijk budget gevergd. Tower Hill is nu een woonhuis, maar herbergt ook een onthaal voor hoogtechnologische bedrijfjes, waaronder een spin-off van de KU Leuven (www.technologica.org). Het omvat ook een atelier en tentoonstellingsruimte van eigenares Julienne Aerts, moderne keramiste met lovende internationale kritieken (https://user-LYeixJz.cld.bz/Keramiek-Julienne-Aerts).

NB: Hassan Esmat ligt begraven op het oude kerkhof aan de kerk van Meerhout-Centrum; zijn echtgenote Maria Maas op de nieuwe gemeentelijke begraaf plaats. Zij hadden 3 kinderen (resp. Lily, Carl en Paul); beide laatsten zijn overleden. Lily heeft jarenlang een reisbureau uitgebaat op de Markt in Geel: ‘Esmat Travel’. Na een verblijf in Frankrijk woont zij nu terug in België.

Dhr. Huybrechts is overleden in Geel op 3/10/2018.

NN. september 2024

6