KERNENERGIE - Nee bedankt, Ja graag?

Fermi had de mogelijkheid van deze `kettingreactie' berekend. De neutronen die uit een splijting ontstaan, hebben veel energie en bezitten dus ecn hoge snelheid (20.000 kin/s); om een rede- lijke kans op splijting te hebben moeten deze neutronen echter worden vertraagd tot zowat 2 kin/s. Dit kan gebeuren door de snelle neutronen te laten botsen tegen lichte atomen. Men kan het vergelijken met een biljartbal, die weinig van zijn snelheid afgeeft bij een botsing met de band van de zware biljarttafel, maar sterk wordt afgeremd bij botsing met een andere, relatief even lichte, biljartbal. Deze lichte atomen mogen echter niet teveel neutronen opslorpen door een absorptiekernreactie. De lichtste kern is deze van waterstof (:H), ongeveer even zwaar als een neutron, maar waterstof slorpt gemakkelijk een neutron op om het stabiele isotoop deuterium of zware waterstof (D of 2H) te vormen (een kem met 66n proton en 66n neutron). Deuterium zelf toont zeer weinig de neiging om neutronen op te sloapen. In de natuur vindt met heel wat zware waterstof (onge- veer in de verhouding van 1:5.000 t.o.v. de lichte of gewone waterstof, die slechts een proton bezit in de kern). Men kan uit natuurlijk water (H20) zwaar water (D20) af- scheiden door isotopische separatie. Zwaar water (waarin per molecule water twee deuteriumkernen zitten) is een uitstekende neutronenafremmer of moderator. Zwaar water werd tijdens de Tweede Wereldoorlog o.a. bereid in een Noorse fabriek; de Duitsers gebruikten dit zwaar water als moderator voor hun uraniumsplijtingsexperimenten. Om te beletten dat zij een nu- cleaire born zouden ontwikkelen, werd deze Noorse fabriek gesaboteerd en gebombardeerd. Uit boeken en films zoals De sfrz./.d oow bef z„4rc ov4fcr blijkt nauwelijks welk enorm strate- gisch be]ang deze schijnbaar onschu]dige watervariante vcr- toonde. Langs Duitse zijde is het trouwens onbegrijpelijk dat Hitler geen geloof hechtte aan de plannen voor een Duitse atoombom. Zelfs tegen de gefundeerde argumenten van zijn knapste raadgever, Alfred Speer, in beschouwde hij dit onder- zoek a]s `Spjelerej' , een wercldvreemde science-fiction. Een andere goede moderator js zriivere koolstof (1:C), b.v.

34